Në vitin 1940, vetëm 1 në 20 gra kishte një rrezik gjatë gjithë jetës së zhvillimit të kancerit të gjirit. Është vlerësuar se përqindja e rrezikut, në ato vite, ishte 5%, ndërsa në vitin 2012, rreziku i kalonte 12%, ose më shumë se 1 në 8 gra. Megjithatë, ende nuk dihet pse femrat sëmuren nga kanceri i gjirit. Në fakt, rreth gjysma e grave me kancer të gjirit nuk kanë faktorë rreziku të njohur.

Çfarë do të thotë "faktorë rreziku"?

Me faktor rreziku nënkuptojmë çdo element që është i aftë të ndikojë në rritjen e probabilitetit për të zhvilluar një sëmundje të caktuar. «Tumore të ndryshme, për shembull, mund të kenë faktorë të ndryshëm rreziku - shpjegojne mjekët-. Megjithatë, të kesh më shumë gjasa se popullata e përgjithshme për t'u prekur nga kanceri i gjirit nuk do të thotë domosdoshmërisht zhvillim i sëmundjes. Për shembull, disa gra me një ose më shumë faktorë rreziku për kancerin e gjirit, në fakt, nuk do ta paraqesin kurrë sëmundjen, ndërsa rreth gjysma e grave që zhvillojnë kancer nuk kanë faktorë rreziku të dukshëm”.

Cilët janë faktorët që rrisin rrezikun e kancerit të gjirit?

“Jo të gjithë faktorët e rrezikut kanë të njëjtin ndikim në gjasat e zhvillimit të kancerit – theksojnë mjekët –.

Rrezik i lehtë
-Mosha. Rreziku rritet me moshën. Rreth 77% e grave të diagnostikuara me kancer gjiri janë mbi 50 vjeç dhe të paktën 50% janë mbi 65 vjeç. Gratë ndërmjet moshës 40 dhe 50 kanë një rrezik 1 në 68 për të zhvilluar kancer gjiri, të cilin e rrit në 1 në 42 ndërmjet moshës 50-60 vjeç, dhe bëhet 1 në 28 midis moshës 60 dhe 70 vjeç, ndërsa te gratë mbi 70 vjeç rreziku është 1 në 26.
-Rrezik i rëndësishëm:

-Historia personale: Një grua që ka pasur më parë kancer gjiri, si karcinoma duktale in situ (DCIS) ose kanceri invaziv i gjirit, ka një rrezik 3-4 herë më të lartë për të zhvilluar një kancer të ri të gjirit ose në gjirin tjetër, i palidhur te tumorin primar ( nuk është rikthim i tumorit të mëparshëm, por i një karcinome tjetër).
Historia e drejtpërdrejtë familjare: një i afërm i shkallës së parë, për shembull të kesh një nënë ose motër ose vajzë me kancer gjiri, rrit rrezikun e zhvillimit të kancerit. Rreziku rritet edhe më shumë nëse i afërmi ka pasur kancer gjiri para menopauzës dhe në të dy gjinjtë. Të kesh një të afërm të shkallës së parë me kancer gjiri dyfishon rrezikun dhe të kesh dy të afërm të shkallës së parë me kancer gjiri e bën rrezikun edhe të trefishtë.
-Gjenetika: Vlerësohet se 5-10% e rasteve të kancerit të gjirit janë të trashëguara
Gratë që trashëgojnë mutacionin BRCA1 kanë rreth 45-60% (kundrejt 10% për popullatën e përgjithshme) për të zhvilluar kancer gjiri dhe 20-40% (kundrejt 1-2% për popullatën) të zhvillimit të kancerit ovarian gjatë gjithë jetës . Përqindjet janë më të ulëta në rastin e mutacionit të gjenit BRCA2, përkatësisht 25-40 dhe 10-20%.

-Lezionet prekanceroze të gjirit: ka ndryshime jopatologjike të gjirit, të cilat megjithatë mund të evoluojnë në karcinoma me kalimin e kohës ose që shoqërohen me vetë karcinomën dhe për këtë arsye shoqërohen me një rrezik më të lartë të zhvillimit të kancerit të gjirit, në disa raste edhe 4-5 herë.
Rreziku i moderuar:

-Historia familjare e padrejtuar: i referohet kancerit të gjirit të zhvilluar tek të afërmit e shkallës së dytë ose të tretë, si tezet, gjyshet dhe kushërinjtë
-Pesha: të qenit mbipeshë, veçanërisht nëse dhjami është i përqendruar në bark, së bashku me një dietë me kalori dhe shumë yndyrë, rrit rrezikun, veçanërisht pas menopauzës.
-Ekspozimi i tepërt ndaj rrezatimit: Në gratë që i janë nënshtruar radioterapisë para moshës 30 vjeç, rreziku i zhvillimit të kancerit të gjirit gjatë jetës rritet.
-Njohja me kancerin ovarian, pankreasin ose melanomën: ekziston një korrelacion gjenetik midis këtyre kancereve dhe atij të gjirit, kështu që më shumë se një rast në familje mund të jetë themeli i rrezikut të predispozicionit gjenetik dhe për rrjedhojë të rrisë rrezikun e kancerit të gjirit.
-Trashëgimia: gratë me prejardhje nga popullata hebreje nga Evropa Qendrore dhe Lindore, kanë një rrezik më të madh
-Terapia e zëvendësimit të hormoneve (HRT): marrja e zgjatur e estrogjenit dhe progesteronit rrit rrezikun e kancerit të gjirit. Rreziku duket se kthehet në mesataren e popullatës së përgjithshme pas ndërprerjes për 5 ose më shumë vite.
-Nga ana tjetër, mastopatia fibrokistike apo të kesh shtatzëni të shumëfishta apo aborte nuk përfaqësojnë faktorë rreziku për kancerin e gjirit - sipas mjekeve- 
Ndër bindjet e ndryshme të rreme, përjashtohen që konsumimi i kafesë apo kafeinës, ' përdorimi i deodorantëve të sqetullave, mbajtëse gjoksi me tela, ngjyra e flokëve, implantet e gjirit nuk kanë asnjë lidhje me zhvillimin e kancerit të gjirit.

Ndër faktorët e përgjithshëm të rrezikut, të lidhur pak a shumë drejtpërdrejt me zhvillimin e kancerit në përgjithësi, përmendim pirjen e duhanit, konsumimin e tepërt të alkoolit, obezitetin.

Nga ana tjetër, aktiviteti fizik ditor i moderuar, por konstant dhe një dietë e ekuilibruar e shoqëruar me një program adekuat depistimi për diagnostikimin e hershëm të kancerit, padyshim që ndihmojnë për të mbrojtur veten.

Sic duhet shumica prej faktorëve të riskut janë në të modifikueshëm, madje ato janë në dorën tonë! Përshtatni një regjim ushqmor të shëndetshëm, krijo një stil jetese të shëndetshme dhe shëndeti padyshim do jetë në anën tuaj.